KAMULAŞTIRMASIZ EL ATMA VE KAMULAŞTIRMA BEDEL TESPİT DAVALARI

1. Kamulaştırmasız El Atma Kavramı ve Hukuki Niteliği

Kamulaştırmasız el atma, idarenin bir kişinin özel mülkiyetinde bulunan taşınmaza, herhangi bir kamulaştırma işlemi yürütmeden veya bedel ödemeden fiilen el koymasını ifade eder. Bu durum, Anayasa'nın 35. maddesi ile güvence altına alınan mülkiyet hakkının ihlali anlamına gelmektedir.

Kamulaştırmasız el atma, hukuka aykırı bir durum olup, idarenin kamu yararı amacıyla dahi olsa, mülk sahibinin rızası olmaksızın ve yasal prosedüre uygun hareket etmeden bir taşınmaza el koyamayacağını ortaya koymaktadır.

1.1. Kamulaştırmasız El Atma Nedeniyle Açılacak Davalar

Kamulaştırmasız el atma nedeniyle zarar gören malik, idareye karşı şu davaları açabilir:

• Tazminat Davası: Taşınmazın bedelinin ödenmesi için idareye karşı tazminat davası açılabilir.

• Ecrimisil (haksız işgal tazminatı) Davası: Taşınmazın hukuka aykırı şekilde kullanılması nedeniyle idareden geriye dönük tazminat talep edilebilir.

• Men-i Müdahale (El Atmanın Önlenmesi) Davası: İdarenin el atması devam ediyorsa, fiili durumun ortadan kaldırılması için dava açılabilir.

• Tapu İptali ve Tescil Davası: Taşınmaz henüz idare adına tescil edilmediyse, malik tapu iptali ve tescil talebinde bulunabilir.

1.2. Kamulaştırmasız El Atma Davalarında Görevli ve Yetkili Mahkeme

Kamulaştırmasız el atma davalarında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleri olup, yetkili mahkeme ise taşınmazın bulunduğu yer mahkemesidir.

2. Kamulaştırma ve Kamulaştırma Bedel Tespit Davaları

2.1. Kamulaştırma Nedir?

Kamulaştırma, kamu yararı amacıyla ve bedeli peşin veya kanunda belirtilen taksitli şekilde ödenmek şartıyla, özel mülkiyette bulunan taşınmazların idare tarafından edinilmesi işlemi olarak tanımlanabilir. Kamulaştırma işlemleri Anayasa'nın 46. maddesi ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu çerçevesinde gerçekleştirilmektedir.

2.2. Kamulaştırma Bedelinin Belirlenmesi

Kamulaştırma bedelinin belirlenmesi sürecinde şu hususlar dikkate alınır:

• Taşınmazın mevkii ve konumu

• Kullanım amacı (arsa, tarla, mesken vb.)

• Emsal satış bedelleri ve piyasa değeri

• Altyapı ve çevresel faktörler

Kamulaştırma davalarında mahkeme, bilirkişi raporları ışığında taşınmazın gerçek değerini tespit eder.

2.3. Kamulaştırma Bedel Tespit Davası

Kamulaştırma bedelinin düşük belirlenmesi durumunda, taşınmaz sahibi kamulaştırma bedelinin adil şekilde tespit edilmesi için dava açabilir. Mahkeme, bilirkişiler aracılığıyla taşınmazın piyasa rayiç bedelini hesaplayarak nihai bedeli belirler.

2.4. Kamulaştırma Davalarında Görevli ve Yetkili Mahkeme

Kamulaştırma bedel tespit davalarında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleri olup, yetkili mahkeme ise taşınmazın bulunduğu yer mahkemesidir.

3. Kamulaştırmasız El Atma ve Kamulaştırma Davalarında Hukuki Yol ve Süreç

Kamulaştırmasız el atma veya kamulaştırma nedeniyle zarar gören maliklerin hukuki haklarını arayabilmeleri için şu adımlar izlenmelidir:

• Tespit ve Delil Toplama: Taşınmaz üzerinde idarenin fiili el atma durumu tespit edilmelidir.

• Bilirkişi Raporu Hazırlanması: Mahkeme tarafından atanacak bilirkişiler, taşınmazın piyasa değerini ve işgal durumunu belirler.

• Mahkemeye Başvuru: Yetkili ve görevli mahkemeye dava dilekçesi sunularak dava açılmalıdır.

• Yargılama Süreci ve Karar: Mahkeme tarafından değerlendirme yapılır ve karar verilir.

4. Sonuç ve Değerlendirme

Kamulaştırmasız el atma, hukuka aykırı bir işlem olup, bu durumda taşınmaz sahibinin idareye karşı tazminat davası açma hakkı vardır. Kamulaştırma bedelinin düşük belirlenmesi durumunda ise malik, bedel tespit davası açarak hakkını arayabilir.

Bu sürecin hukuki uzmanlık gerektirdiği ve alanında deneyimli bir avukatla hareket edilmesinin hak kaybının önlenmesi açısından büyük önem taşıdığı unutulmamalıdır.

Bu hususa ilişkin sorularınız için bize ulaşabilirsiniz.